ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΓΟΝΑΤΟΣ
Το 2020 περίπου 100 χιλιάδες ασθενείς επισκέφτηκαν τον ιατρό στην Ελλάδα εξαιτίας κάποιου τραυματισμού (κάκωσης) των γονάτων, όπως για παράδειγμα κατάγματα, διαστρέμματα, εξαρθρήματα και συνδεσμικές βλάβες. Οι τραυματισμοί του γόνατος είναι από τους πιο κοινούς λόγους επίσκεψης στον Ορθοπαιδικό.
Το γόνατο είναι μια περίπλοκη άρθρωση με αποτέλεσμα να καθίσταται ευάλωτο σε μια σειρά από τραυματισμούς. Πολλοί από αυτούς μπορούν να αντιμετωπισθούν συντηρητικά με επιτυχία, όπως για παράδειγμα με χρήση νάρθηκα και με ασκήσεις αποκατάστασης. Άλλοι σοβαρότερες κακώσεις χρειάζονται χειρουργείο για να αποκατασταθούν.
Ο καθηγητής κ. Σαλμάς είναι εξειδικευμένος αθλίατρος στις κακώσεις του γόνατος και εφαρμόζει σύγχρονες θεραπείες με άριστα αποτελέσματα. Αναφορικά με την αντιμετώπιση των καταγμάτων η διδακτορική του διατριβή είναι στην οστεογέννεση και την πόρωση των καταγμάτων, ενώ για τις συνδεσμικές βλάβες διδάσκει σε μεταπτυχιακά μαθήματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό
ΑΝΑΤΟΜΙΑ
Το γόνατο είναι η μεγαλύτερη και ίσως η πιο περίπλοκη άρθρωση του σώματος, με μεγάλη σημασία για την κίνηση. Αποτελείται από τρία οστά: Το μηριαίο, τη κνήμη και την επιγονατίδα. Η τελευταία ευρισκόμενη μπροστά από την άρθρωση παρέχει, μεταξύ των άλλων, προστασία.
Αρθρικός χόνδρος: Τα άκρα του μηριαίου και της κνήμης καθώς και το εσωτερικό της επιγονατίδας καλύπτονται απο αρθρικό χόνδρο. Αυτή η ολισθαίνουσα δομή συντελεί ώστε τα οστά να ολισθαίνουν ομαλά μεταξύ τους τόσο κατά την κάμψη όσο και κατά την έκταση.
Μηνίσκοι: Δύο ημισεληνοειδείς δομές από χόνδρο που δρούν ως «αμορτισέρ» μεταξύ του μηριαίου και της κνήμης. Με το σχήμα και τη σύστασή τους, οι δύο μηνίσκοι (έσω και έξω) συμβάλουν στην ομαλή λειτουργία του γόνατος εξομαλύνοντας τις επιφάνειες της άρθρωσης και κατανέμοντας καλύτερα τα φορτία.
Διαφέρουν από τον αρθρικό χόνδρο στο ότι ο μηνίσκος είναι σκληρός και ελαστικός, ώστε να βοηθά στην απόσβεση κραδασμών και τη σταθεροποίηση του γόνατος. Όταν κάποιος μιλάει συνήθως για σχισμένο χόνδρο στο γόνατο, συνήθως αναφέρεται σε ρήξη των μηνίσκων.
Σύνδεσμοι: Τα οστά συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους. Υπάρχουν τέσσερις κύριοι σύνδεσμοι στο γόνατο οι οποίοι δρώντας σαν ισχυροί ιμάντες (σχοινιά) συγκρατούν τα οστά στη θέση τους και σταθεροποιούν το γόνατο.
Πλάγιοι σύνδεσμοι: Οι πλάγιοι σύνδεσμοι ευρίσκονται, όπως δηλώνει το όνομά τους, στα πλάγια του γόνατος. Ο έσω πλάγιος σύνδεσμος συνδέει το μηριαίο οστό με την κνήμη ενώ ο έξω πλάγιος σύνδεσμος συνδέει το μηριαίο οστό με την περόνη. Και οι δύο ελέγχουν την κίνηση των οστών στον πλάγιο άξονα και προστατεύουν το γόνατο από τις παθολογικές κινήσεις ραιβότητας και βλαισότητας.
Χιαστοί σύνδεσμοι: Οι χιαστοί σύνδεσμοι ευρίσκονται εντός της άρθρωσης του γόνατος και διασταυρώνονται μεταξύ τους, σχηματίζοντας ένα Χ, με τον πρόσθιο χιαστό σύνδεσμο προς τα εμπρός και τον οπίσθιο με φορά προς τα πίσω. Με αυτή την διάταξη ελέγχουν την προσθιοπίσθια και μέρος της στροφικής κίνησης του γόνατος.
Τένοντες: Οι μυς συνδέονται με τα οστά με τη βοήθεια των τενόντων. Ο τετρακέφαλος τένοντας συνδέει τους μυς της πρόσθιας επιφάνειας του μηρού με την επιγονατίδα. Από την κάτω επιφάνεια της επιγονατίδας πρός την κνήμη ευρίσκεται ο επιγονατιδικός τένοντας.
ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ - ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΟΝΑΤΟΣ
Το γόνατο στηρίζεται σε αυτούς τους συνδέσμους και στους μύες για τη σταθερότητά του, και γι’αυτό το λόγο, τραυματίζεται εύκολα. Οι πιο συνηθισμένοι τραυματισμοί του γόνατος αφορούν κατάγματα γύρω από το γόνατο, εξαρθρήματα, διαστρέμματα και ρήξεις των συνδέσμων. Σε πολλές περιπτώσεις, οι τραυματισμοί αφορούν περισσότερες από μια δομές στο γόνατο. Πόνος και οίδημα είναι τα πιο συνηθισμένα σημάδια τραυματισμού, Επιπρόσθετα, το γόνατο μπορεί να «κλειδώνει» ή να «μαγκώνει». Πολλοί τραυματισμοί προκαλούν αστάθεια (αίσθημα ότι το γόνατο «φεύγει» απ’τη θέση του).
ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ
Το οστό που τραυματίζεται πιο συχνά στο γόνατο είναι η επιγονατίδα. Τα άκρα του μηριαίου και της κνήμης που συναντώνται για να σχηματίσουν την άρθρωση του γόνατος μπορεί επίσης να υποστούν κάταγμα (να σπάσουν). Πολλές κακώσεις γύρω από το γόνατο προκαλούνται από τραυματισμούς υψηλής ενέργειας, όπως πτώσεις από ύψος και τροχαία ατυχήματα.
ΕΞΑΡΘΡΗΜΑΤΑ
Ένα εξάρθρημα συμβαίνει όταν τα οστά που απαρτίζουν την άρθρωση του γόνατος χάνουν την επαφή τους και ανευρίσκονται εκτός θέσης, ολικώς ή μερικώς. Για παράδειγμα το μηριαίο και η κνήμη μπορούν να βρεθούν εκτός θέσης και το ίδιο μπορεί να συμβεί και με την επιγονατίδα. Εξαρθρήματα μπορεί επίσης να συμβούν από μια ανωμαλία στη δομή του γόνατος. Σε άτομα με φυσιολογική δομή γόνατος, εξαρθρήματα συμβαίνουν συνήθως μετά από σοβαρό τραυματισμό, όπως πτώση από μεγάλο ύψος, τροχαία ατυχήματα ή από κακώσεις υψηλής ενέργειας.
ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣΘΙΟΥ ΧΙΑΣΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ (ΠΧΣ)
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος τραυματίζεται συχνά κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Αθλητές που συμμετέχουν σε αθλήματα υψηλών απαιτήσεων όπως το ποδόσφαιρο ή το μπάσκετ είναι πιο πιθανό να τραυματίσουν τον ΠΧΣ. Η απότομη αλλαγή κατεύθυνσης ή η ανώμαλη προσγείωση μετά από ένα άλμα μπορεί να τραυματίσει τον ΠΧΣ. Συνήθως οι μισές από τις ρήξεις του ΠΧΣ σε ένα γόνατο συνοδεύονται και από άλλες τραυματικές βλάβες (κακώσεις) όπως για παράδειγμα στον αρθρικό χόνδρο, στους μηνίσκους ή σε άλλους συνδέσμους.
ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΟΠΙΣΘΙΟΥ ΧΙΑΣΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ (ΟΧΣ)
Ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος τραυματίζεται συνήθως μετά από ένα απευθείας χτύπημα στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος όταν αυτό είναι σε κάμψη (λυγισμένο) και με φορά από εμπρός προς τα πίσω. Αυτό κυρίως συμβαίνει μετά από τροχαίο ατύχημα ή κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Οι τραυματισμοί αυτοί αποτελούν συνήθως μερικές ρήξεις και έχουν την τάση να επουλώνονται με το χρόνο.
ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΠΛΑΓΙΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ
Προκαλούνται κυρίως από μια δύναμη που σπρώχνει το γόνατο προς τα πλάγια και είναι συχνά αποτέλεσμα τραυματισμού κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Οι τραυματισμοί στον έσω πλάγιο προκαλούνται κυρίως από μια δύναμη στην έξω πλευρά του γόνατος. Η αντίθετη δύναμη μπορεί να τραυματίσει τον έξω πλάγιο. Οι ρήξεις του έξω πλαγίου συμβαίνουν πιο σπάνια από τις ρήξεις του έσω.
ΡΗΞΕΙΣ ΜΗΝΙΣΚΩΝ
Οι ρήξεις μηνίσκων συμβαίνουν επίσης κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Συμβαίνουν κατά τη στροφική κίνηση του γόνατος, τα τάκλιν και τις απότομες αλλαγές κατεύθυνσης. Μπορεί επίσης να παρουσιαστούν ως αποτέλεσμα αρθρίτιδας ή γήρανσης. Μια απλή στροφική κίνηση όταν σηκωνόμαστε από μια καρέκλα θα μπορούσε να προκαλέσει ρήξη στους μηνίσκους, εφόσον είναι εκφυλισμένοι λόγω ηλικίας.
ΡΗΞΕΙΣ ΤΕΝΟΝΤΩΝ
Ο τετρακέφαλος και ο επιγονατιδικός τένοντας μπορεί να διαταθούν υπερβολικά με αποτέλεσμα να υποστούν ρήξη. Αν και ο καθένας θα μπορούσε να τραυματίσει αυτούς τους τένοντες, οι κακώσεις αυτές συμβαίνουν συνήθως σε άτομα μέσης ηλικίας κατά τη διάρκεια τρεξίματος ή κάποιου άλματος στον αθλητισμό. Πτώσεις, απευθείας χτυπήματα στο γόνατο και ανώμαλες προσγειώσεις είναι συνηθισμένες αιτίες πρόκλησης ρήξεων στους τένοντες.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΓΟΝΑΤΟΣ
Μετά τον τραυματισμό η πρώτη αντιμετώπιση περιλαμβάνει την παγοθεραπεία, περίδεση του γόνατος και την ανάρροπη θέση του σκέλους.
Έπειτα είναι σημαντικό να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια όσο πιο σύντομα γίνεται, ειδικά:
- Αν ακουστεί θόρυβος κατά τη διάρκεια του τραυματισμού και αν αισθανθεί ο ασθενής ότι το γόνατό του «φεύγει» από τη θέση του.
- Αν παρουσιαστεί σοβαρός πόνος.
- Αν παρουσιαστεί αδυναμία οποιασδήποτε κίνησης του γόνατος με χωλότητα (αδυναμία βάδισης – ο ασθενής κουτσαίνει)
- Αν παρουσιαστεί οίδημα στο σημείο του τραυματισμού.
Ο τύπος αντιμετώπισης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η ηλικία, η σοβαρότητα του τραυματισμού, η γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς και το επίπεδο των δραστηριοτήτων του.
ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Πολλοί από τους τραυματισμούς του γόνατος μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά χωρίς χειρουργείο.
ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ: Ο Ορθοπαιδικός μπορεί να συστήσει τη χρήση ενός νάρθηκα για να προστατευθεί το γόνατο από παθολογικές και επώδυνες κινήσεις. Στην περίπτωση κατάγματος, ένας νάρθηκας μπορεί να κρατήσει τα οστά σε καλή θέση μεταξύ τους (ανάταξη) για τη διαδικασία της επούλωσης (πώρωσης).
ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ: Συγκεκριμένες ασκήσεις μπορούν να αποκαταστήσουν το εύρος κίνησης της άρθρωσης και να δυναμώσουν τους μυς του γόνατος που το υποστηρίζουν.
ΜΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΦΑΡΜΑΚΑ: Ουσίες όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη ελαττώνουν το οίδημα και τον πόνο.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Πολλά κατάγματα και τραυματισμοί στο γόνατο απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση για την αποκατάσταση της πλήρους λειτουργικότητας του γόνατος. Σε μερικές περιπτώσεις -όπως στις ρήξεις του προσθίου χιαστού συνδέσμου- η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να γίνει αρθροσκοπικά μέσω πολύ μικρών οπών και καταλληλών εργαλείων. Πολλοί τραυματισμοί όμως απαιτούν ανοιχτή προσπέλαση για τον καλύτερο έλεγχο και πρόσβαση στις τραυματισμένες δομές.
-
Για αντιμετώπιση του προβλήματός σας
ή καλέστε μας στο
