ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΕΠΙΓΟΝΑΤΙΔΑΣ
Εξαιτίας του γεγονότος ότι η επιγονατίδα λειτουργεί ως «ασπίδα» για την άρθρωση του γόνατος, μπορεί εύκολα να υποστεί κάταγμα. Για παράδειγμα μια απευθείας πτώση πάνω στο γόνατo είναι συχνή αιτία για κάταγμα επιγονατίδας και τα κατάγματα αυτού του είδους απαιτούν συνήθως χειρουργική αντιμετώπιση.
ΑΝΑΤΟΜΙΑ
Η επιγονατίδα ευρίσκεται μπροστά από το γόνατο και συγκεκριμένα στο σημείο που ενώνονται η κνήμη με το μηριαίο οστό.
Προστατεύει το γόνατο και συνδέει τους μύς της πρόσθιας επιφάνειας με την κνήμη. Η κατάληξη του μηριαίου οστού προς το γόνατο αλλά και η κάτω επιφάνεια της επιγονατίδας καλύπτονται από αρθρικό χόνδρο. Το γεγονός αυτό βοηθάει στην ομαλή ολίσθηση της επιγονατίδας επί της τροχιλίας του μηριαίου κατά την κίνηση της άρθρωσης.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ
Τα κατάγματα της επιγονατίδας αποτελούν το 1% όλων των καταγμάτων. Συναντώνται πιο συχνά σε άτομα ηλικίας 20-50 ετών, ενώ οι άνδρες προσβάλλονται σε διπλάσια συχνότητα απ’ότι οι γυναίκες.
ΤΥΠΟΙ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ
Τα κατάγματα της επιγονατίδας ποικίλουν σε σχήμα και σοβαρότητα. Το οστό μπορεί να σπάσει σε ένα σημείο ή ακόμα και σε περισσότερα. Η καταγματική γραμμή μπορεί να βρίσκεται στο πάνω τμήμα, στο μέσον ή στο κάτω τμήμα της επιγονατίδας. Σε κάποιες περιπτώσεις το κάταγμα μπορεί να είναι σε περισσότερες της μιας θέσης στην επιγονατίδα.
ΣΤΑΘΕΡΟ ΚΑΤΑΓΜΑ: Το κάταγμα αυτό είναι μη παρεκτοπισμένο. Τα δύο άκρα του κατεαγότος (σπασμένου) οστού βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους και είναι ευθυγραμμισμένα. Σε αυτό τον τύπο του κατάγματος τα οστά επουλώνονται (πωρώνονται) σε σωστή θέση.
ΠΑΡΕΚΤΟΠΙΣΜΕΝΟ ΚΑΤΑΓΜΑ: Όταν ένα οστό σπάσει και είναι παρεκτοπισμένο, τα άκρα του κατάγματος διαχωρίζονται μεταξύ τους και δεν βρίσκονται σε ευθυγράμμιση. Το είδος αυτό του κατάγματος συνήθως απαιτεί χειρουργείο για την αντιμετώπισή του.
ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΟ ΚΑΤΑΓΜΑ: Πολύ ασταθές κάταγμα. Το οστό σπάει σε 3 ή περισσότερα κομμάτια.
ΑΝΟΙΚΤΟ ΚΑΤΑΓΜΑ: Στην περίπτωση αυτή το δέρμα έχει σχιστεί και το οστό έχει εκτεθεί στο περιβάλλον. Αυτού του είδους οι τραυματισμοί δημιουργούν πολύ μεγαλύτερη ζημιά στους περιβάλλοντες ιστούς (μύες, συνδέσμους). Τα ανοιχτά κατάγματα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα επιπλοκών και απαιτούν περισσότερο χρόνο για την επούλωσή τους.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
Προκαλούνται συνήθως από ένα απευθείας χτύπημα, όπως για παράδειγμα χτύπημα ή πτώση από μεγάλο ύψος ή αυτοκινητιστικό ατύχημα. Μπορεί επίσης να συμβούν εμμέσως, για παράδειγμα οι μύς του μηρού μπορεί να συσπασθούν τόσο βίαια, ώστε να προκαλέσουν κάταγμα επιγονατίδας.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα κύρια συμπτώματα του κατάγματος επιγονατίδας προκαλούν πόνο και οίδημα στην εμπρόσθια επιφάνεια του γόνατος.
Επιπρόσθετα συμπτώματα είναι:
• Μωλωπισμός
• Αδυναμία έκτασης του γόνατος
• Αδυναμία βάδισης.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
Αφού γίνει η λήψη ιστορικού από τον θεράποντα ιατρό, θα προχωρήσει η κλινική εξέταση του πάσχοντος σκέλους. Τα καταγματικά άκρα μπορούν εύκολα να γίνουν αντιληπτά κάτω από το δέρμα, κυρίως αν το κάταγμα είναι παρεκτοπισμένο. Ο Ορθοπαιδικός θα ελέγξει ακόμα για παρουσία αιματώματος εντός της άρθρωσης του γόνατος που προκαλείται λόγω της αιμορραγίας από το κάταγμα.
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Οι απλές ακτινογραφίες είναι οι πιο συνηθισμένες διαγνωστικές εξετάσεις. Είναι η πιο χρήσιμη εξέταση για την απεικόνιση των πυκνών δομών του γόνατος, όπως είναι τα οστά. Πιο σπάνια μπορεί κάποιος να έχει εκ γενετής δύο οστά στην θέση της επιγονατίδας και ονομάζεται διφυής επιγονατίδα. Πρόκειται για φυσιολογική ανατομική παραλλαγή και μπορεί να παρερμηνευτεί ως κάταγμα. Συχνά ανευρίσκεται ταυτόχρονα και στα δύο γόνατα, και γι αυτό ο Ορθοπαιδικός μπορεί να συστήσει ακτινογραφίες και στα δύο γόνατα.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Εάν τα κομμάτια του σπασμένου οστού δεν έχουν παρεκτοπισθεί από τη βιαιότητα του τραυματισμού, είναι δυνατό να μην απαιτηθεί χειρουργείο. Νάρθηκες μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να κρατήσουν ευθειασμένο το γόνατο. Αυτό θα βοηθήσει στη σωστή ευθυγράμμιση των κατεαγότων (σπασμένων) οστών για την επούλωσή τους (πώρωση). Δεν επιτρέπεται η φόρτιση του γόνατος με βάρος μέχρι να γίνει η επούλωση του κατάγματος, δηλαδή 6-8 εβδομάδες μετά τον τραυματισμό. Σε αυτό το διάστημα ενθαρρύνεται η χρήση βοηθημάτων όπως οι πατερίτσες.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Στην περίπτωση της επιλογής χειρουργικής αντιμετώπισης για τη θεραπεία καταγμάτων επιγονατίδας, τα κατεαγότα οστά βρίσκονται σε απόσταση μεταξύ τους λόγω της δράσης ισχυρών μυών που ασκούν παρεκτοπιστική επίδραση.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟΥ
Εάν το δέρμα γύρω από το κάταγμα δεν έχει ανοίξει, ο ιατρός μπορεί να προτείνει αναμονή μέχρις ότου το δέρμα «ηρεμήσει» (μείωση του οιδήματος και του αιματώματος μέχρι το χειρουργείο). Τα ανοιχτά κατάγματα εκθέτουν το οστό στο περιβάλλον, οπότε χρειάζονται επείγουσα αντιμετώπιση με χειρουργικό καθαρισμό και αποκατάσταση.
ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Ο τύπος της επέμβασης που θα χρειασθεί εξαρτάται από τον τύπο του τραύματος. Προεγχειρητικά, ο Ορθοπαιδικός θα συζητήσει για τις επιλογές της επέμβασης με τον ασθενή καθώς και για τις πιθανές επιπλοκές.
•
ΕΓΚΑΡΣΙΟ ΚΑΤΑΓΜΑ: Αυτού του είδους τα κατάγματα συνήθως αποκαθίστανται με τη βοήθεια βιδών και συρμάτων.
Αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται καλύτερα σε κατάγματα που εντοπίζονται κοντά στο κέντρο της επιγονατίδας. Όταν το κάταγμα είναι πιο κοντά στα άκρα του οστού, τότε μπορεί να υπερσυμπιέζονται με αυτή την αντιμετώπιση. Μια άλλη μέθοδος είναι η αποκατάσταση του κατάγματος με τη χρήση μικρών βιδών και συρμάτων, τα οποία χρειάζεται να αφαιρεθούν 2 χρόνια μετεγχειρητικά.
•
ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΟ ΚΑΤΑΓΜΑ: Σε μερικές περιπτώσεις, είτε το πάνω μέρος της επιγονατίδας είτε το κάτω μπορεί να σπάσουν σε πολλά κομμάτια. Στην περίπτωση αυτή που το πολύ μικρό μέγεθος των κομματιών δεν επιτρέπει την οστεοσύνθεσή τους, αυτά αφαιρούνται και το υπόλοιπο οστό αποκαθίσταται ανάλογα, τοποθετώντας τον επιγονατιδικό τένοντα στην ανατομική του θέση.
• Η ΠΛΗΡΗΣ ΑΦΑΙΡΕΣΗ του οστού της επιγονατίδας είναι η τελευταία λύση και χρησιμοποιείται σπάνια, όταν τα οστικά τεμάχια είναι πάρα πολύ μικρά και δεν μπορούν να διασωθούν.
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί για την αποκατάσταση μετά από ένα κάταγμα επιγονατίδας εξαρτάται από τη σοβαρότητα του τραυματισμού και από το εάν αντιμετωπίστηκε χειρουργικά. Ανάλογα με την περίπτωση, θα αποφασισθεί πότε είναι καλύτερα να φορτίσει ο ασθενής το γόνατό του με βάρος και να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες
ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Είτε αντιμετωπίστηκε το κάταγμα χειρουργικά είτε όχι, η αποθεραπεία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην έκβαση του τραυματισμού και την επιστροφή στην πρότερη κατάσταση. Η ακινητοποίηση του ποδιού σε νάρθηκα μπορεί να οδηγήσει σε δυσκαμψία και αδυναμία των μυών του μηρού. Συγκεκριμένες ασκήσεις θα βοηθήσουν στην ενδυνάμωση και την αποκατάσταση του εύρους κίνησης του γόνατος. Ο θεράπων ιατρός θα δώσει οδηγίες για το πότε είναι κατάλληλη στιγμή να αρχίσει η φόρτιση του ποδιού με βάρος. Αρχικά, η φόρτιση περιλαμβάνει μόνο την επαφή με το έδαφος και προοδευτικά αυτό θα αυξάνεται μέχρι το σημείο της πλήρους φόρτισης, ανάλογα με το στάδιο της επούλωσης (πώρωσης).
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ (ΟΨΙΜΑ) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ: Τα κατάγματα της επιγονατίδας συχνά τραυματίζουν τον αρθρικό χόνδρο στην αρθρική επιφάνεια της επιγονατίδας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας. Σημαντικού βαθμού αρθρίτιδα συμβαίνει σε έναν στους 5 ασθενείς. Συνήθως πρόκειται για ήπιας μορφής αρθρίτιδα.
ΜΥΪΚΗ ΑΔΥΝΑΜΙΑ: Η μόνιμη αδυναμία του τετρακεφάλου μυός στο πρόσθιο τμήμα του μηριαίου αποτελεί ένα ακόμα μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα. Επιπλέον, αναμένεται κάποια απώλεια στην κίνηση, τόσο στην έκταση όσο και στην κάμψη. Ωστόσο, αυτή η απώλεια του εύρους κίνησης δεν είναι τόσο σημαντική ώστε να οδηγεί σε αναπηρία.
ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ: Ο χρόνιος πόνος αποτελεί ένα συχνό σύμπτωμα με τα κατάγματα της επιγονατίδας που αντιμετωπίζονται χειρουργικά.
ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ:
Ο ιατρός μπορεί να συστήσει κάποιες αλλαγές στον καθημερινό τρόπο διαβίωσης για την προστασία του γόνατος και την πρόληψη μελλοντικών προβλημάτων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την αποφυγή ασκήσεων με βαθιά καθίσματα ή την επαναλαμβανόμενη κάμψη και έκταση του γόνατος.
-
Για αντιμετώπιση του προβλήματός σας
ή καλέστε μας στο
